Οι Ειδικές Φυσικοθεραπευτικές Ασκήσεις για την Σκολίωση (Physiotherapeutic Scoliosis Specific Exercises- PSSE) είναι ασκήσεις προσαρμοσμένες στον τύπο της σκολίωσης και βασίζονται στην τρισδιάστατη αυτοδιόρθωση, στην σταθεροποίηση της διορθωμένης στάσης και στην εκπαίδευση διατήρησης των διορθώσεων στις καθημερινές δραστηριότητες. Η σκολίωση είναι μια πολύπλοκη τρισδιάστατη πάθηση, που εκτός από την πλάγια κλίση ,που εύκολα διακρίνεται σε μια ακτινογραφία, έχει και ταυτόχρονη στροφή των σπονδύλων, ενώ επηρεάζει και το οβελιαίο η προσθιοπίσθιο επίπεδο. Αυτός είναι και ο λόγος που στην αντιμετώπιση της απαιτούνται ειδικές ασκήσεις που να λαμβάνουν υπόψη τον τύπο της σκολίωσης αλλά και την τρισδιάστατη φύση της πάθησης. Ο βασικός σκοπός εφαρμογής των PSSE είναι η παρεμπόδιση της επιδείνωσης της σκολίωσης και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Οι ενδείξεις για την χρήση των PSSE σαν αποκλειστική θεραπεία για την σκολίωση είναι:
- Σε παιδιά με γωνία Cobb 15 – 25 μοίρες , που βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης Risser 0-3. Αντί να εφαρμοστεί η τακτική «παρακολουθούμε και περιμένουμε» (wait and see), το παιδί ξεκινάει την εκπαίδευση του στις PSSE (try and see), έτσι ώστε να προσπαθήσει να αποφύγει να φορέσει έναν κηδεμόνα στο μέλλον.
- Σε παιδιά με γωνία Cobb 25- 40 μοίρες, που βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης Risser 4-5. Σύμφωνα με την SRS και την SOSORT όταν η ανάπτυξη του παιδιού βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο η εφαρμογή ενός κηδεμόνα δεν ωφελεί, οπότε η θεραπεία αποτελείται αποκλειστικά από τις PSSE.
- Σε ενήλικους με οποιαδήποτε γωνία Cobb όταν συνυπάρχει πόνος. Το κυρίαρχο σύμπτωμα στην σκολίωση ενηλίκων είναι ο καθημερινός πόνος, ενώ ο δεύτερος σημαντικότερος λόγος που ένας ενήλικος με σκολίωση θα αναζητήσει θεραπεία είναι η εμφάνιση. Σε σκολιώσεις που ξεπερνούν τις 45 – 50 μοίρες και όταν ο ασθενής απορρίψει την χειρουργική θεραπεία ο στόχος με τις PSSE είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Οι Ειδικές Φυσικοθεραπευτικές Ασκήσεις για την Σκολίωση (PSSE), σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες SRS και SOSORT, πρέπει πάντα να εφαρμόζονται σε όλα τα παιδιά που φοράνε κηδεμόνα, ανεξαρτήτως του μεγέθους της σκολίωσης.
Οι στόχοι της εφαρμογής των PSSE σαν αποκλειστική θεραπεία της σκολίωσης είναι:
- Παρεμπόδιση εξέλιξης της σκολίωσης και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και σημαντική βελτίωση της γωνίας Cobb
- Τρισδιάστατη αντιμετώπιση της παραμόρφωσης
- Βελτίωση της εμφάνισης και του αισθητικού αποτελέσματος
- Ελάττωση ή εξαφάνιση πιθανού πόνου
- Αποφυγή χειρουργικής επέμβασης για μεγάλες σκολιώσεις
- Διόρθωση της στροφής της σπονδυλικής στήλης
- Διόρθωση της υποκύφωσης (flatback) που συνήθως συνυπάρχει με την σκολίωση
- Βελτίωση της ζωτικής χωρητικότητας (VC) και της συνολικότερης αναπνευστικής λειτουργίας
- Βελτίωση της έκπτυξης του θώρακα κατά την αναπνοή
- Βελτίωση της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης, του νευρομυϊκού ελέγχου και μυϊκή ενδυνάμωση σε θέση διόρθωσης
- Μείωση των μηχανικών δυνάμεων που προωθούν την εξέλιξη της σκολίωσης
- Εκμάθηση της διατήρησης των διορθώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες
Οι PSSE δεν έχουν καμία σχέση με τις κλασσικές ασκήσεις γυμναστικής, ενδυνάμωσης ή διάτασης, οι οποίες δεν ωφελούν καθόλου στην θεραπεία της σκολίωσης. Οι PSSE διδάσκονται μόνο από πιστοποιημένο στις μεθόδους φυσικοθεραπευτή. Η μέθοδος Schroth και η μέθοδος SEAS αποτελούν διεθνώς αναγνωρισμένες και επιστημονικά τεκμηριώμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις των PSSE. Η Scoliosis Research Society (SRS) και η Society on Scoliosis Orthopedic and Rehabilitation Treatment (SOSORT) αναγνωρίζουν την αποτελεσματικότητα των PSSE στην θεραπεία της σκολίωσης.
Τον Μάιο του 2014 η SRS δημοσίευσε την επίσημη θέση της σχετικά με τον ρόλο των PSSE (SRS position statement on PSSE), το οποίο συνοπτικά αναφέρει πως:
- Ο συνδυασμός κηδεμόνα και ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση (PSSE) φαίνεται ότι προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα στην θεραπεία της σκολίωσης.
- Υπάρχουν ερευνητικές αποδείξεις ότι τα προγράμματα των ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση (PSSE) έχουν σαφώς καλύτερα αποτελέσματα συγκρινόμενα με όχι ειδικές ασκήσεις, γενικότερη γυμναστική ή καθόλου άσκηση.
- Η SRS υποστηρίζει ενεργά ερευνητικές προσπάθειες σχετικά με τον ρόλο των ειδικών ασκήσεων για την θεραπεία της σκολίωσης.
- Η SRS σε συνεργασία με την SOSORT είναι στην διαδικασία δημιουργίας ερευνητικών οδηγιών για την μελέτη θεραπευτικών μεθόδων για την σκολίωση που περιλαμβάνουν κηδεμόνα και ειδικές ασκήσεις για την σκολίωση (PSSE).
Διαβάστε ολόκληρο το SRS position statement on PSSE
Τον Φεβρουάριο του 2015 η SRS μαζί με τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες AAOS (American Academy of Orthopedic Surgeons), AAP (American Academy of Pediatrics) και POSNA (Pediatric Orthopedic Society of North America) δημοσίευσαν την επίσημη θέση τους σχετικά με την έγκαιρη διάγνωση της Εφηβικής Ιδιοπαθούς Σκολίωσης και την αντιμετώπιση της.
Στο position statement που εξέδωσαν αναφέρουν πως οι πρόσφατα δημοσιευμένες υψηλής μεθοδολογικής ποιότητας έρευνες αποδεικνύουν πως η συντηρητική αντιμετώπιση της σκολίωσης, με κηδεμόνες ή με Ειδικές Φυσικοθεραπευτικές Ασκήσεις για την Σκολίωση (PSSE) μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης. Επί λέξη στο statement αναφέρεται : “AAOS, SRS, POSNA and AAP believe that recent high quality studies demonstrate that non-operative interventions such as bracing and scoliosis specific exercises can decrease the likelihood of curve progression to the point of requiring surgical treatment”.
Στα παρακάτω link μπορείτε να δείτε τις δύο Τυχαιοποιημένες Ελεγχόμενες Μελέτες (Randomized Control Trials -RCT) για την αποτελεσματικότητα των PSSE που υποστηρίζονται ενεργά και χρηματοδοτούνται από την SRS.
https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01610908
https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT02807545
Είναι πλέον αναμφισβήτητη η αναγνώριση της αποτελεσματικότητας των Ειδικών Φυσικοθεραπευτικών Ασκήσεων για την Σκολίωση (PSSE) από το σύνολο των διεθνών επιστημονικών κοινοτήτων που ασχολούνται με την θεραπεία της σκολίωσης.
Δείτε εδώ αποτελέσματα θεραπείας της σκολίωσης, μόνο με ασκήσεις Schroth, χωρίς κηδεμόνα
Στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic εφαρμόζονται ασκήσεις με τις μεθόδους Schroth και SEAS. O σχεδιασμός του προγράμματος των Ειδικών Ασκήσεων βασίζεται στην κλινική και ακτινολογική συνεκτίμηση. Το πρόγραμμα των ασκήσεων είναι εξατομικευμένο και προσαρμόζεται ανάλογα με τον τύπο της σκολίωσης. Οι PSSE βασίζονται στην τρισδιάστατη αυτοδιόρθωση (3D- autocorrection) , την αυτοεπιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης (Self-elongation) και στην εκπαίδευση διατήρησης των διορθώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες (Activities of daily living training). Ο ρόλος του Εξειδικευμένου Φυσικοθεραπευτή στην αντιμετώπιση της σκολίωσης είναι πολύ σημαντικός, όχι μόνο για τον σχεδιασμό του κατάλληλου εξατομικευμένου προγράμματος Ειδικών Ασκήσεων αλλά και για την παρακολούθηση της θεραπείας, με τα εργαλεία αξιολόγησης που έχει στην διάθεση του.
Στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic πραγματοποιούνται ατομικές συνεδρίες ασκήσεων, αλλά και συνεδρίες σε μικρά γκρουπ ασθενών κάποιες φορές. Οι συνεδρίες βιντεοσκοπούνται και το κάθε περιστατικό λαμβάνει το ατομικό DVD του, που εξασφαλίζει την ορθή εκτέλεση του προγράμματος στο σπίτι. Επίσης, κατ’ εξαίρεση η κλινική λειτουργεί και Σαββατοκύριακα για να εξυπηρετήσει περιστατικά που έρχονται από την επαρχία ή το εξωτερικό.
Αποτελέσματα θεραπείαςτης σκολίωσης με την μέθοδο Schroth (χωρίς κηδεμόνα):
Προτεινόμενα σχετικά άρθρα:
Βιβλιογραφία:
- Negrini et al, 2011 SOSORT guidelines: Orthopaedic and Rehabilitation treatment of idiopathic scoliosis during growth. Scoliosis 2012, 7:3 doi:10.1186/1748-7161-7-3
- SRS statement on Physiotherapy Scoliosis Exercises. https://www.srs.org/news/index.php?id=521
- Weiss HR, Moramarco M, Scoliosis-treatment indications according to current evidence. OA Musculoskeletal Medicine 2013 Mar 01;1(1):1.
- Weiss H-R, Negrini S, Rigo M, Kotwicki T, Hawes M, Grivas T, Maruyama T, Landauer F, committee Sg: Indications for conservative management of scoliosis (guidelines). Scoliosis 2006, 1(1):5.
- Negrini et al, Specific exercises reduce brace prescription in adolescent idiopathic scoliosis: a prospective controlled cohort study with worst-case analysis. J Rehabil Med. 2008 Jun;40(6):451-5.
- Negrini et al, Exercises reduce the progression rate of adolescent idiopathic scoliosis. Results of a comprehensive systematic review of the literature. Disability and Rehabilitation, 2008; 30(10): 772 – 785
- Negrini A et al, Adult scoliosis can be reduced through specific SEAS exercises: a case report. Scoliosis 2008, 3:20 doi:10.1186/1748-7161-3-20
- Weiss HR, I Have Scoliosis, A Guidebook for Patients, Family Members, and Therapists. 9th revised edition, 2013.
- Hawes M, The use of exercises in the treatment of scoliosis: an evidence-based critical review of the literature. Pediatric Rehabil. 2003 Jul-Dec; 6 ( 3-4): 171-82.
- Bettany-Saltikov J, Parent E, Romano M, Villagrasa M, Negrini S. Physiotherapeutic scoliosis-specific exercises for adolescents with idiopathic scoliosis. Eur J Phys Rehabil Med. 2014 Feb;50(1):111-21.
- Weiss HR et al, Indications for conservative management of scoliosis (guidelines). Scoliosis 2006, 1:5
- www.srs.org
- www.schrothmethod.com
- https://www.schroth-barcelonainstitute.com/